استانداردهای شناسه محتوایی در رمزینه های پاسخ سریع

این مقاله بر اساس مستندات ارائه شده در پایگاه NTT DoCoMo توسط رمزینه پاسخ سریع تهیه شده است.

شما در هنگام مراجعه به بخش تولید رمزینه، چند نوع تقسیم بندی جهت تولید رمزینه مشاهده خواهید کرد که بر اساس نوع محتوای مورد نظر که قصد تولید آن را دارید یک تب را انتخاب و متن و اطلاعات خود را وارد می کنید. اما شاید این سوال برای شما پیش بیاید که این تقسیم بندی دقیقاً برای چیست و اساسن چرا باید بر اساس نوع محتوای مورد نظر، رمزینه خود را تولید نمایید؟

رمزینه پاسخ سریع یا QR-Code یک نوع از بارکد های دو بعدی با ظرفیت پذیرش محتوای رمز شده متنی بالا می باشد. این متن رمز (Encode) شده قابلیت این را دارد که به نوع های مختلف رمز گشایی (Decode) شود. یک متن می تواند به صورت لینک (URL) بوده و دستگاه رمزینه خوان آن را به صورت یک لینک شناسایی و این اجازه را به ما بدهد که بر روی آن کلیک و محتوای آن را در مرورگر مشاهده کنیم. یا این متن شامل اطلاعات تماس دوست ما بوده و با اسکن آن دستگاه رمزینه خوان آن را به صورت اطلاعات تماس شناسایی و شماره و نام فرد را به سرعت به دفتر تلفن اضافه نمایید.

تمام این اتفاقات زمانی رخ می دهد که دستگاه رمزینه خوان (به عنوان مثال تلفن همراه ما) بتواند نوع محتوای متن رمز شده را تشخیص و بر اساس آن پاسخ و گزینه مناسب را در اختیار کابر قرار دهد.

رشته متنی می تواند بر اساس محتوای آن با نوع نظیر (محتوا) خود به صورت رمزینه پاسخ سریع در بیاید. نوع محتوا می تواند شامل آدرس وب، آدرس ایمیل، شماره تلفن، پیامک، اطلاعات تماس و ... باشد که بر اساس استاندارد های تعریف شده بین المللی از نوع URI - Uniform Resource Identifier یا شناسه های یکنواخت، تولید شده و این استانداردها کمک می کنند که دستگاه رمزینه خوان متن خوانده شده در رمزینه را به نوعی که رمزینه به آن معرفی می کند فرمت دهی و برای کاربر نمایش دهد.

در جدول زیر به صورت جامع، انواع محتواهای استاندارد جهت تولید رمزینه های پاسخ سریع و مشخصه های شناسایی (Content Identifier) آنها معرفی شده است:

در اینجا به انواع این استانداردها در تولید رپس (رمزینه های پاسخ سریع) می پردازیم:

محتواهای عمومی، رسمی و پر استفاده:

1- آدرس وب (URL)
بیشترین استفاده از رمزینه پاسخ سریع بوده و متن شامل آدرس لینک وب، مثلاً http://qr-code.ir می باشد. این آدرس شامل پروتکل “http://i” است که در واقع مشخص می کند که رشته متنی مورد نظر، یک لینک وب است. دستگاه بارکد خوان (در اینجا منظور گوشی موبایل است) پس از خواندن رمزینه حاوی این متن، نوع را شناسایی و بر اساس آدرس داده شده، لینک را جهت بارگذاری به مرورگر ارسال کند که البته این حالت کلی قضیه بوده و در واقع پس از خواندن رمزینه، کابر آدرس صفحه مورد نظر را مشاهده و در صورت صلاحدید آن را کلیک می کند. توجه داشته باشید که لینک ها را می توان در یک سرویس کوتاه کننده لینک تبدیل و لینک کوتاه شده را به صورت رمزینه درآورد که در این صورت آدرس سایت مقصد برای ما پنهان می ماند بنابراین جهت کلیک روی این گونه از لینک ها باید دقت کرد.

2- آدرس ایمیل (E-mail address)
یک آدرس ایمیل مثلاً "[email protected]" با یک نگاه به راحتی به عنوان یک ایمیل آدرس برای ما شناخته می شود، با این حال جهت اطمینان، بر اساس استاندارد URI یا شناسه منبع یکنواخت این آدرس به صورت "mailto:[email protected]" فرمت دهی می شود. در این حالت برنامه رمزینه خوان پس از خواندن محتوایی حاوی یک آدرس ایمیل، شما جهت ارسال یک ایمیل به آدرس خوانده شده هدایت می کنند.
لازم به ذکر است که برخی استاندارد های فرعی دیگری نیز جهت توام شدن این فرمت با یک موضوع یا محتوا، علاوه بر آدرس ایمیل نیز وجود دارند که به دلیل استفاده کم در اینجا به آنها پرداخته نمی شود.

3- شماره تلفن (Telephone numbers)
همانند موارد بالا یک شناسه منبع یکنواخت شماره تلفن یا Tel URI نیز می بایست حاوی یک شماره تلفنی مشخص باشد. این شماره جهت کاربرد بهتر و بالا رفتن استاندارد استفاده از آن بهتر است/باید حاوی کد کشور و شهر در ابتدای شماره تلفن نیز باشد. استاندارد شناسه منبع یکنواخت شماره تلفن به صورت "tel:+989378929435" است. برنامه رمزینه خوان پس از خواندن محتوایی حاوی یک متن به صورت گفته شده، تلفن همراه را جهت برقراری تماس با این شماره آماده می کند.

4 و 5- پیامک (Massage)
از دو قالب SMS و MMS تشکیل شده است. مشخصه های SMSTO و MMSTO به رمزینه خوان اعلام می کنند که نوع محتوای خوانده شده از نوع SMS URI  و یا MSS URI می باشد اما به صورت ساختاری فرق با هم نداشته و بیشتر تنها SMS استفاده عمومی دارد.
در این نوع محتوا، شماره گیرنده پیام و متن پیام، امکان قرارگیری در رمزینه را دارند، در این حالت کابر پس از خواندن رمزینه پاسخ سریع، با یک پیامک با متن مشخص و شماره مقصد روبه رو می شود که آماده ارسال می باشد.

6، 7 و 8- اطلاعات تماس (Contact information)
در این نوع محتوا از رمزینه پاسخ سریع، سه قالب (فرمت) vCard، MeCard و BizCard تعریف شده است اما به طور کلی از دو قالب vCard، MeCard برای فرمت دهی متن اطلاعات تماس استفاده می شود. قالب BizCard از لحاظ ساختاری بسیار شبیه قالب vCard بوده اما بدلیل آنکه نمی توان آن را به عنوان یک قالب استاندارد قطعی در نظر گرفت، تاکنون استفاده چندانی جهت رمز گذاری اطلاعات تماس نداشته و سرویس هایی که اطلاعات تماس با این قالب را ارائه می دهند در واقع از vCard با نام تغییر یافته استفاده می نمایند.
به دلیل تنوع نوع اطلاعات قابل استفاده این استاندارد، حجم/ اندازه رمزینه بالا می رود، بنابر این تعداد کارکتر های قابل استفاده هر فیلد محدود در نظر گرفته می شود.
در این استاندارد محتوایی همانند دیگر انواع محتوا و طبق جدول بالا، مشخصه هایی جهت شناسایی نوع محتوا توسط رمزینه خوان به صورت اختصاصی وجود داشته که موجب می شود رمزینه خوان پس از برخورد با آنها نوع محتوا را به صورت استاندارد تماس در نظر بگیرد.
به طور کلی vCard جهت معرفی وجه تجاری و کاری و MeCard جنبه معرفی اطلاعات شخصی را دارد. در سرویس رمزینه پارسخ سریع، جهت استفاده مناسب کاربران ایرانی طی تغییرات استاندارد برنامه نویسی، یکپارچه سازی محتوایی انجام گرفته است. اطلاعات بیشتر..

9- مکان یابی (Geographic information)
یک رمزینه با نوع شناسه یکنواخت مکان یابی یا GEO URI، در واقع مشخص کننده یک نقطه مشخص بر روی کره زمین می باشد که حاوی دو واحد latitude یا عرض جغرافیایی و longitude یا طول جغرافیایی می باشد. کابر پس از خواندن رمزینه با این نوع محتوا و از طریق یک برنامه نقشه یاب مانند Google Map جهت مشخص شدن مکان این دو واحد هدایت می شود.

محتواهای خاص و غیر رسمی:
سایر انواع محتوایی مانند WiFi، Custom URL/Link، iCal  و... در واقع بنابه دلایل مشخص جزء محتواهای خاص و یا غیر رسمی البته صرفن نه کم کابرد طبقه بندی می شوند.
به عنوان مثال محدودیت WiFi جهت برخی سیستم عامل های تلفن همراه، اختصاصی بودن Chat status برای سرویسی خاص یا عدم شناسایی "نوع" برخی از این دست محتواها از جمله iCal و Android Market، توسط رمزینه خوان های عمومی، از جمله اصلی ترین دلایلی است که در حال حاضر می توان جهت عدم استفاده عمومی تر نسبت به سایر موارد 9 گانه نام برد. البته ذکر این نکته ضروریست که ممکن است بعدها این وضعیت تغییر کند.
در رمزینه های نوع Custom URL/Link، می توان بر اساس آدرس هدف، نوع رمزینه را البته با حفظ استاندارد، تغییر داد که در واقع علت قرارگیری این نوع در دسته محتواهای خاص نه محدودیت بلکه امکان تغییر در آن است. به عنوان نمونه در سرویس رمزینه پاسخ سریع، از جستجوی گوگل و شبکه های اجتماعی جهت ساخت رمزینه مورد نظر کاربر بهره برده می شود.

سخن آخر:
در حال حاضر میتوان گفت که در آینده و با گسترده تر شدن استفاده از رمزینه های پاسخ سریع ممکن است انواع محتوایی متنوع تری تعریف شوند اما در تمام این موارد نیاز است که یک تعامل استاندارد مشترک بیین رمزینه و دستگاه رمزینه خوان جهت شناسایی نوع محتوای درون رمزینه، وجود داشته باشد تا بتوان آن نوع را به عنوان یک استاندارد URI یا شناسه یکنواخت به حساب آورد.

رمزینه پاسخ سریع